Mesdames de Mondrian

Lange tijd is van Mondriaan gedacht dat hij een kluizenaar was. Een geheelonthouder, die een leven leidde zonder uitgaan en vriendinnen. Niets is minder waar. Piet Mondriaan geloofde zelfs in ‘absolute liefde’. Mondriaan trouwde nooit en kreeg geen kinderen, maar er waren vele vrouwen in zijn leven.

In 1910 is Mondriaan verloofd met Greta Heijbroek, een Amsterdamse koopmansdochter. In 1911 komt hij echter tot het besef dat hij zich volledig op zijn kunst wil storten. Daarbij kan hij geen vrouw aan zijn zijde gebruiken, dat leidt hem te veel af. Van de ene op de andere dag verbreekt hij de verloving en vertrekt naar Parijs.

In 1928, hij woont dan in Parijs, wordt Mondriaan smoorverliefd op de veel jongere Lily Bles. Hij vraagt het meisje ten huwelijk, maar haar vader steekt daar een stokje voor. Die vindt het leeftijdsverschil veel te groot. Lily wijst Mondriaan uiteindelijk af en dit markeert een cruciaal moment in zijn artistieke ontwikkeling. Vanaf dan experimenteert Mondriaan weer volop. Zo verkent hij de mogelijkheid om in plaats van zwarte lijnen gekleurde lijnen te gebruiken in zijn schilderijen.

Regelmatig heeft hij te maken met vrouwen die meer voor hem voelen dan andersom. Hij koestert de vriendschap, maar voelt geen amoureuze liefde. Deze vrouwen helpen hem vaak wel vooruit in zijn kunst. In Amsterdam poseert Eva de Beneditty als model en schrijft een dagboek vol liefdesverklaringen. Jo Steijling heeft weinig geld, maar koopt – wanneer ze kan – zijn schilderijen en zorgt er zelfs voor dat zijn werk in het Stedelijk Museum te zien is. In New York voelt de getrouwde Charmion von Wiegand zich meteen tot Mondriaan aangetrokken. Hij slaat haar avances resoluut af, maar ze blijven goede gesprekken over kunst voeren. Zo laat Mondriaan haar zelfs toe tijdens het schilderen aan Victory Boogie Woogie.

Als je de werken van Mondriaan achter elkaar zet ontvouwt zich een tijdreis door de moderne kunst, tot aan zijn meest beroemde en allerlaatste werk: Victory Boogie Woogie (1942-1944), waarin alleen lijnen, kleuren en ritme er nog toe doen.

Tot slot heeft Mondriaan een flink aantal goede vriendinnen. Ze staan voor hem klaar als hij ze nodig heeft. Zo is er Winifred Nicholson, die met hem meereist van Parijs naar Londen als hij vlucht voor de naderende oorlogsdreiging in 1938. Zijn vriendin Maud van Loon, die veel van zijn boedel overneemt, zoals de platencollectie en een schildersezel. Met Maaike Middelkoop, de verloofde van componist Jakob van Domselaer, maakt hij lange nachtelijke wandelingen en voert hij diepzinnige filosofische gesprekken. Liggend op de Larense heide bestuderen ze de sterren en praten ze eindeloos over het leven en de kunst.